Fameuze scheldwoorden van kapitein Haddock

Kapitein Haddock lanceerde regelmatig scheldtirades in de Kuifje-albums. De betekenis van al die scheldwoorden van de kapitein is niet iedereen direct duidelijk. Hierna een korte uitleg.

  • Anakoloet: Komt van het Griekse anakolouthos, dat 'zonder samenhang' betekent. Het duidt op de grammaticale constructie van een zin, die door een onjuiste woordschikking ontspoort.
  • Anthropopithec-Anthropussen: Haddock bedoelt hier waarschijnlijk de wetenschappelijke aanduiding pithencanthropus (erectus). Het is de naam die wordt gegeven aan de aapmens of het aapachtig dier uit de prehistorie, waarvan op Java op overblijfselen zijn gevonden en waaraan in de afstammingsleer groot belang wordt gehecht.
  • Basji-Boezoek: Een door de sultans gerekruteerde huursoldaat in het Ottomaanse leger. De Turkse naam betekent letterlijk 'dwarskop'. De Basji-Boezoeks waren wrede en ongedisciplineerde krijgers. ze kwamen vooral uit Koerdistan, Albanië en Egypte. Een van Haddocks meest gebruikte beschimpingen.
  • Duizend bommen en granaten: Deze uitroep en variaten daarop behoren onder twijfel tot Haddocks meest bekende vloeken. De Franse krachtterm 'tonnerre de Brest' werd in de Nederlandse vertaling samengevoegd met de vertaling van 'mille millions de mille sabords'. Komt al voor in het 'Woordenboek der Nederlandsche Taal' uit 1900.
  • Ellendelaren: Een afleiding van ellende met het achtervoegsel - (el)aar, dat volledig door de kapitein zelf bedacht werd en nergens anders vastgelegd is dan in de Kuifje-albums.
  • Driedubbel overgehaald alpiene kropdragers: Kropdrager, of 'cretin' in het Frans, is een ander woord voor een kropmens: een geestelijk en lichamelijk blijvend onvolgroeide mens, met een groot hoofd en kropgezwellen, veroorzaakt door afwijkingen van de schildklier. Wordt ook gebruikt voor iemand die zich als een idioot gedraagt. 'Alpiene' verwijst naar het alpiene ras uit de Alpen, met een korte schedel en donkere ogen en haren.
  • Sokkenlopers: Dit scheldwoord komt niet voor in Van Dale, maar naar alle waarschijnlijkheid houdt het verband met de uitdrukking 'held-op-sokken'. Haddock gebruikt de term echter als hij zich tot de woestijnbevolking richt. Het Franse origineel 'va-nu-pieds' verwijst dan ook naar het feit dat ze blootvoets liepen.
  • Troglodieten: Woord dat zijn oorsprong in de Griekse taal vindt en letterlijk holbewoner betekent. De kapitein gebruikt het dan ook regelmatig voor mensen die hij minderwaardig acht.
  • Zoetwatermatrozen: Benaming uit de maritieme wereld met een duidelijke negatieve ondertoon. De stoere, echte matrozen bevonden zich volgens Haddock namelijk op de open zee, en niet op het zoete binnenwater van meren, kanalen of rivieren. Werd door kapitein Haddock graag gebezigd tijdens een van de hachelijke avonturen die hij met Kuifje op zee beleefde.

Literatuur

  • Kuifje diversen Duizend bommen en granaten - beknopt scheldwoordenboek van Haddock : schelden als kunst : een bloemlezing - Albert Algoud - Uitgeverij Casterman)

 

Meer informatie

140x140

Alex

Alex (origineel Alix) is een Franse stripreeks die zich afspeelt in de klassieke oudheid (vanaf het jaar 53 v.Chr.), toen het Romeinse Rijk werd geregeerd door het eerste triumviraat

140x140

Vasco

Over de jonge bankbediende Vasco, die in dienst is van de Tolomei-bank van zijn oom. Hij maakt regelmatig verre reizen en beleeft daarbij vele avonturen in  het 14e-eeuwse Europa.

140x140

Tristan

Aan het einde van de Honderdjarige Oorlog (eerste helft 15e eeuw) beleeft Tristan, een meesterbeeldhouwer, allerlei avonturen voornamelijk in Frankrijk al spelen zich enkele verhalen ook af in Engeland en Italië. Hij is bevriend met Gilles de Rais, 'Maarschalk van Frankrijk' en berucht voor zijn kinderverkrachtingen en -moorden. Dit is dan ook een wederkerend thema in de verhalen net zoals alchemiemagiesatan en machtsmisbruik van de kerk. Ook andere historische figuren zoals Karel VII van Frankrijk en dauphin Lodewijk XI van Frankrijk verschijnen ten tonele.

140x140

Vae Victis

In 390 v. Chr. rukten de Galliërs onder hun aanvoerder Brennus Italië binnen, versloegen de Romeinen en namen Rome in, behalve het Capitool. Zij sloegen het beleg om het Capitool. De Romeinen stelden toen vóór, den aftocht der Galliërs te kopen voor 1000 pond goud. De Romeinen komen met het goud en men gaat het wegen. Doch toen verwijt men de Galliërs, dat zij te zware gewichten gebruiken. Waarop de aanvoerder der Galliërs, Brennus, zijn zware zwaard trekt en in de weegschaal der gewichten werpt, zeggend: „Vae Victis”, wee den overwonnenen.Deze uitdrukking wordt tegenwoordig nog wel overdrachtelijk gebruikt om te zeggen, dat wie door ’t noodlot getroffen is, niet veel tegemoetkoming verwachten kan.

140x140

Katharen

De katharen (van het Grieks: καθαροί, katharoi, "de zuiveren") of Albigenzen waren een religieuze beweging die tijdens de 12e en 13e eeuw een grote aanhang kende in de westelijke Languedoc. Ze lieten zich inspireren door het leven van Jezus Christus zoals beschreven in de Bijbel maar hun mystieke, symbolische en dualistische interpretatie van de Bijbelverhalen verschilden sterk van de Rooms-Katholieke Kerk. Volgens de katharen was Satanalmachtig op aarde en leidde enkel de spirituele bezieling van de Heilige Geest tot verlossing. 

Voor de heersers van de katholieke kerk was dit ketterij, een niet geoorloofde afwijking van de in hun ogen juiste leer, die letterlijk te vuur en te zwaard bestreden moest worden. De kerk organiseerde en financierde zware militaire expedities naar het gebied, de Albigenzische Kruistochten en maakten met geweld een einde aan het katharisme. De door de kerk georganiseerde Inquisitie ging door met de vervolgingen tot er geen katharen meer waren.

140x140

Roodbaard

Hayreddin Barbarossa of Barbarossa Khair ad-Din Pasha (TurksBarbaros Hayrettin Paşa) (ca. 1475-1546) was een Ottomaans-Albanese admiraal en kaper. Hij had de bijnaam "Barbarossa" (Roodbaard), afgeleid van Baba Oruç, de naam van zijn broer. Zijn oorspronkelijke naam was Yakupoğlu Hızır (Hızır, zoon van Yakup).